Pistolet maszynowy Thompson wz.1928 w wersji samopowtarzalnej kaliber 11.43 mm

Tommy Gun, to broń sławna i legendarna. Okres prohibicji w Stanach Zjednoczonych i krwawych starć stróżów prawa z gangsterskimi zastępami, uczymiły z pistoletu maszynowego Thomson ikonę tamtych lat. Szybkostrzelny, z wielkopojemnym magazynkiem, zasilany nabojami o dużej sile rażenia pistolet maszynowy był bronią niezwykle skuteczną, używali go zarówno gangsterzy jak i stróże prawa, a później w nieco uproszczonej formie służył żolnierzom US Army oraz wojskom sojuszniczym na frontach II WŚ. Zapewne sympatycy broni palnej znają tą charakterystyczną sylwetkę, niedawno mialem niewątpliwą przyjemność poznać się z Tommy Gunem bliżej i nawet postrzelać, co prawda nie ogniem seryjnym, ale mimo wszystko wspaniałych wrażeń nie zabrakło, tym bardziej, że jest to oryginalny pistolet  z Auto Ordnance, co prawda nie pochodzi z produkcji przedwojennej, ale znacznie późnejszej powojennej, jednakże wykonany zgodnie z dokumentacją techniczną i zlożony z oryginalnych części, których nowy właściciel przejął razem z pozostalym majątkiem upadłej zbrojowni. Pierwotna Auto Ordnance założona została przez oficera armii amerykańskiej płk. Johna Thomsona i bankiera Thomasa Ryana, w celu opracowanie nowego karabinu dla US Army. Pomimo podjetych kilku prób, nowy karabin samopowtarzalny niestety nie powstał, ale za to w tym czasie, jeden z konstruktorów AO Thomas Payne opracował pistolet maszynowy, który przez pewien okres był symbolem Ameryki. W okresie międzywojennym Tommy Gun był używany głównie przez przestępców i policjantów, wojsko w tym okresie nie było zainteresowane tą bronią, dopiero po przystapieniu Stanów Zjednoczonych do II WŚ Tommy Gun zasilił arsenał US Army, w tym czasie był produkowany również w zbrojowni Savage Arms. Wracając do lat międzywojennych to w połowie lat 30-tych XX wieku Auto Ordnance ogłosiło bankructowo i zostało sprzedane firmie rządowej która była głównym dystrybutorem broni dla policji i uzbrojonych formacji państwowych, na przełomie lat 30-tych i 40-tych firmę ponownie sprzedano tym razem w ręce prywatne, nowy właściciel produkowal broń na zamówienia rządowe do 1944 roku, później produkcję wstrzymano i praktycznie zbrojownię zamknięto na wiele lat. Dopiero w 1960 roku AO odkupił Georg Numrich handlowiec i potentat w dystrybucji części zamiennych do broni palnej. Numrich przywrócił zakładom pierwotną nazwę Auto Ordnance i wznowił produkcję Tommy Guna, ale już tylko w wersji samopowtarzalnej, co ważne skladanego przez dłuższy okres z oryginalnych części, których przejął mnóstwo wraz z majątkiem stałym byłej AO. Poza Thomsonem rozpoczął produkcję pistoletów 1911 A 1, a także części tuningowych do pistoletów opartych o konstrukcję M 1911. Prezentowany w artykule PM Thomson jest samopowtarzalną wesja modelu  wz. 1928, w galerii zdjęc do artykułu prezentuję również uproszczoną i zarazem tańszą wersję Thomsona wz. 1928 A 1 produkowaną dla wojska w okresie II WŚ, różnice są zauważalne już na pierwszy rzut oka. Pistolet Thomson wz. 1928 w kalibrze 11.43 mm zasilany jest nabojem .45 ACP (11.43 x 23), zbudowany w oparciu o stal oksydowaną i drewno. Poza drewniana kolbą, chwytem pistoletowym i chwytem przednim pozostałe elementy broni wykonane są ze stali. Pistolet  ma 856 mm długości i rozładowany  z dołączonym magazynkiem bębnowym waży 4900 gramów. Z zasady Thomson wz. 1928 produkowany w latach międzywojennych i wojennych był bronią samoczynno-samopowtarzalną, a już w  latach powojennych wyłącznie samopowtarzalną, jak między innymi egzemplarz prezentowany w artykule. Pistolet działa na zasadzie odrzutu zamka półswobodnego. W trzonie zamkowym wykonane jest wycięcie w którym umieszczony jest ruchomy rygiel, który działa pod wpływem zmieniającego się ciśnieniana. W trakcie strzału wzrost ciśnienia powoduje zablokowanie rygla, gdy pocisk opuści już lufę spadek ciśnienia powoduje odblokowanie rygla. Pozostałość gazów powoduje odepchnięcie odryglowanego trzonu zamkowego i wyrzucenie łuski po odstrzelonymn naboju. Pistolet składa się z sześciu elementów: lufy o długości 267 mm wyposażonej w żebro chłodzące, kompensator odrzutu i złączonej z nią komory zamkowej, trzonu zamkowego z ryglem i rączką zamkową, chwytu  z  umieszczonym wewnątrz mechanizmem spustowym, profilowanego chwytu przedniego, odłączalnej kolby blokowanej zatrzaskiem oraz metalowego magazynka bębnowego lub pudełkowego. Pistolet wyposażony jest w bezpiecznik nastawny z umieszczoną dźwignią po lewej stronie zespołu chwytu, w pozycji włączonej bezpiecznik blokuje mechanizm spustowy. Pistolet posiada mechaniczne przyrządy celownicze złożone z muszki i celownika ramkowo-przeziernikowego. Linia celownicza ma 536 mm długości. Standardowo pistolet zasilany jest z metalowych magazynków wymiennych, bębnowych o pojemności 50-iu nabojów i pudełkowych o pojemności 20-tu nabojów. Opcjonalnie były w sprzedaży magazynki bębnowe o pojemności 100 nabojów, jak się okazało zawodne w działaniu przez co nie cieszące się zbytnią popularnością oraz magazynki pudełkowe o pojemności 30 nabojów. Dźwignia zaczepu magazynka umieszczona jest po lewej stronie nad gniazdem magazynka. Standardowy pocisk FMJ naboju .45 ACP o masie 14.9 grama osiąga prędkość początkową w granicach 280 m/s i energię 584 J. Pistolet jest duży i ciężki, zbliżony rozmiarem i wagą do niemieckiwgo MPi 40, ale według mojego subiektywnego odczucia nieco  od niego wygodniejszy w obsłudze i poręczniejszy w strzelaniu z uwagi na w miarę wygodną kolbę i poręczny chwyt przedni. Broń jest w miarę celna, pomimo że z założenia przeznaczona do strzelania na dystansie do 200 metrów, bardziej nadaje się do strzelania  na dystansie do 50-iu - 75-iu metrów. Zresztą w realu używana była  do walki na znacznie krótsze dystanse, niekiedy znacznie krótsze niż przeze mnie sugerowane. Testowo strzelaliśmy na dystansie 50-iu metrów  do tarczy na skupienie i z 15 metrów gangsterskim stylem z biodra. Efekty strzelania były calkiem przyzwote, strzelanie przyjemne, co prawda z uwagi na to że jest to broń ciężka i spora nie będzie zbyt miła w doznaniu dla osób o skromniejszych warunkach fizycznych. Broń wykonana jest solidnie, dobrze wykończona z dobrze położoną oksydą, pomimo upływu lat nic nie straciła ze swoich walorów. Thomson wz. 1928 jest napewno ciekawym eksponatem dla kolekcjonera lub kolekcjonera-strzelca sportowego specjalizującego się  w strzelaniu z broni historycznej, w zasadzie innego zastosowania dla tej broni nie widzę. Oryginalne Thomsony wyprodukowane przez zbrojownie Auto Ordnance i Sawage Arms są od czasu do czasu dostępne, ale niestety kosztują bardzo dużo, powojenne wersje samopowtarzalne można kupić co prawda łatwiej ale też  sporo kosztują. Najtaniej można kupić współczesnie produkowane kopie, od czasu do czasu firma LuxDefTec (LDT) z Luxemburga wypuszcza krótkie serie Thomsonów, koszt zakupu to około 2 tysięcy euro, czyli też nie mało, ale znacznie taniej niż należy zapłacić za oryginały. Ciekawa legendarna broń napewno wzbudzi spore zainteresowanie na naszych strzelnicach i zapewne pocieszy oko i duszę właścicela.

Zbyszek