Strzelectwo śrutowe. Konkurencje rzutkowe

W poprzednim artykule pisałem o dynamicznym strzelectwie śrutowym, dyscyplinie stosunkowo młodej, ale cieszącej się coraz większym zainteresowaniem w środowisku strzeleckim. W tym artykule powrócimy do korzeni, czyli do klasycznego strzelectwa śrutowego, czyli strzelania do rzutków. Strzelanie do rzutków jest bardziej znaną dyscypliną strzelecką, chociażby z częstych relacji telewizyjnych emitowanych podczas trwania Igrzysk Olimpijskich. Tradycją związane jest z łowiectwem, polowaniem na ptactwo. Kiedyś strzelby śrutowe służyły głównie do polowania, z czasem zaczęto z nich strzelać sportowo i dla rekreacji. Pierwsze regulaminy  strzelania sportowego do rzutków opracowały stowarzyszenia  łowieckie. Do dnia dzisiejszego organizowane są zawody myśliwych, z Mistrzostwami Świata włącznie. W Polsce  zawody w sportowym strzelectwie śrutowym myśliwych,  organizują na podstawie własnych regulaminów Polski Związek Łowiecki i Polskie Stowarzyszenie Strzelectwa Parkurowego.  Sportową odmianę  strzelania do rzutków zainicjowano w połowie  XVIII wieku, początkowo strzelano do żywych gołębi, specjalnie hodowanych w tym celu. Pierwsze oficjalne zawody przeprowadzono w 1900 roku na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu. Obecnie w ramach  regulaminów sportowych ISSF przeprowadzane są cztery konkurencje strzelania do rzutków Trap, Double Trap, Automatic Trap oraz  Skeet. 

Największą popularnością  cieszą się konkurencje Trap i Skeet. Strzela się do rzutków w postaci dysków wykonanych z gipsu lub gliny. Rzutki wyrzucane są na komendę strzelca przez specjalna maszynę wyrzutową. Strzela się z gładkolufowej broni śrutowej o kalibrze wago miarowym  nie większym niż 12 (zgodnie z przepisami ISSF broń w mniejszych kalibrach  jest  dopuszczona  do strzelania).  Używa się amunicji z łuskami o długości 70 mm,  masa ładunku śrutu nie może być większa niż 24 gramy, a śruciny o średnicy nie większej niż  2.5 mm. W Polsce najczęściej używaną bronią przez strzelców wyczynowych są  strzelby sportowe Beretty i Bronninga , amatorzy często  korzystają z tańszej broni  rosyjskiej Iż-y lub TOZ-ów. W konkurencji Trap, strzela się do rzutków z pięciu stanowisk strzeleckich, z każdego  strzela się do 5-iu rzutków, a następnie zmienia stanowisko. W jednej serii strzela się do 25 rzutków. W oficjalnych zawodach zgodnie z przepisami ISSF strzela się 5 serii po 25 rzutków. Na zawodach międzynarodowych strzela się dodatkową serię finałową do 25 rzutków. Rzutki wystrzeliwane są z maszyn wyrzutowych ustawionych 15 metrów przed stanowiskiem w specjalnym tunelu. Zawodnik po przyjęciu postawy strzeleckiej podaje komendę „daj”(„pull” na zawodach międzynarodowych), poczym wystrzelony zostaje rzutek. Przepisy dopuszczają  oddanie dwóch strzałów do jednego rzutka. Zawody w Trapie są zazwyczaj dwudniowe, strzela się do 75 rzutków dziennie. Odmianą konkurencji Trap jest Double Trap, polega on na  strzelaniu do dwóch rzutków wystrzelonych jednocześnie. W sumie strzela się do 150 rzutków. Zawody są jednodniowe. W obu konkurencjach strzelają zarówno mężczyźni jak i kobiety, z tym że kobiety w Trapie strzelają do 75 rzutków, a w Double Trap do 120 rzutków. Lufy broni śrutowej używanej do tych konkurencji są długie, mają zazwyczaj  760 mm (lub 810) długości  i wyposażone  są w czoki o wąskim profilu. W konkurencji Skeet strzela się z 8-iu stanowisk, w tym 7-iu które rozmieszczone są  w półokręgu, a 8-me na środku jego cięciwy. Rzutki wyrzucane są z dwóch maszyn wyrzutowych umieszczonych na skrajach półokręgu. Zgodnie z przepisami ISSF lewy wyrzutnik umieszczony jest na wysokości 305 cm od podłoża, a prawy 107 cm. Zawodnik podaje głosem komendę do wyrzucenia rzutków. Pozycję gotową do strzelania można przyjąć  dopiero po wystrzeleniu rzutka.  W serii oddaje się 25 strzałów do rzutków, łącznie w całej konkurencji oddaje się 125 strzałów, a w zawodach międzynarodowych 125 strzałów plus seria finałowa do 25 rzutków. Strzelanie konkurencji Skeet polega na tym, że ze stanowiska pierwszego oddaje się trzy strzały, jeden do pojedynczego rzutka wyrzuconego z wyrzutni wyższej, a następnie dublet do wystrzelonej pary rzutków.  Najpierw strzela się do rzutka wyrzuconego z wyrzutni wyższej a następnie z niższej. Ze stanowiska drugiego oddaje się identyczną serię strzałów. Ze stanowiska trzeciego oddaje się po strzale do  dwóch pojedynczych rzutków, a następnie dublet do dwóch rzutków wystrzelonych na przemian. Ze stanowiska czwartego oddaje się identyczną ilość strzałów. Ze stanowiska piątego podobna ilość strzałów, różnica polega na zamianie kolejności ostrzelania rzutków podwójnych. Najpierw strzela się do rzutka wyrzuconego  z wyrzutni niższej, a następnie z wyrzutni wyższej. Ze stanowiska szóstego najpierw strzela się do pojedynczego rzutka wyrzuconego z niskiej wyrzutni a następnie do rzutka z wyższej wyrzutni. Dublet strzelany jest identycznie jak ze stanowiska piątego. Ze stanowiska siódmego oddaje się dublet do dwóch rzutków, pierwszy strzał do  rzutka wyrzuconego z niskiej wyrzutni, drugi z wyższej. Z ósmego stanowiska  oddaje się dwa pojedyncze strzały do rzutków, najpierw do rzutka wyrzuconego z wyrzutni wyższej a następnie niższej. Konkurencję Skeet strzelają mężczyźni i kobiety, kobiety strzelają do 75 rzutków. Odległości strzelania w tej konkurencji są o wiele mniejsze niż w konkurencji Trap. Lufy broni śrutowej mają zamontowane czoki o szerokim profilu. Konkurencje śrutowe są prawdziwym wyzwaniem dla strzelców, wymagają  doskonałego opanowania broni i sprawności manualnej.   Ubiór strzelca śrutowego jest bardzo swobodny, choć podlega pewnym przepisom ISSF-u. Strzelcy używają odpowiednich okularów strzeleckich i ochronników uszu. Powszechnie stosują wygodne kamizelki strzeleckie, które posiadają specjalne wzmocnienia wszyte w miejscu oparcia kolby podczas strzelania. Poza tym w obszernych również wzmocnionych kieszeniach można pomieścić cały zapas amunicji  niezbędnej do odstrzelenia  serii rzutków.  W Polsce kilka klubów sportowych prowadzi  podsekcje strzelectwa śrutowego. Największymi osiągnięciami w tej dziedzinie strzelectwa mogą wykazać się kluby CWKS „Legia” z Warszawy, WKS „Śląsk” z Wrocławia WKS "Wawel" z Krakowa, WKS "Zawisza" z Bydgoszczy i KS "Świt" ze Starachowic. Polscy strzelcy wyczynowi  zdobyli kilka medali na Igrzyskach Olimpijskich jak i na Mistrzostwach Świata czy Europy. Obecnie w klubach strzeleckich szkoli się  grupa utalentowanej młodzieży, która być może niebawem przywróci wysoką pozycję Polski w strzelectwie śrutowym.

Zbyszek